Už Jsme Doma live in OCCII, Amsterdam (3 mei 2015)
Door Gert VerbeekUž Jsme Doma bestaat dertig jaar. De Tsjechische band is op tournee door Europa en reist op moment van schrijven door Nederland. Gisteren was OCCII aan de Amstelveenseweg in Amsterdam aan de beurt. De vier muzikanten hadden hun verjaardagsfeestje op speciale wijze opgesierd, zowel wat betreft achtergronddoek, kledij als merchandise.
Už Jsme Doma is een feestelijke en vitale nazaat van de Tsjechische band The Plastic People Of The Universe. De band uit Praag vermengt progressieve rock met punk, polka en een enkele driekwartsmaat. Het is knap dat ze hun ultrasnelle muziek na dertig jaar nog steeds met onverminderde vaart een heel optreden volhouden. Er bestaat waarschijnlijk geen Tsjechisch woord voor langzaam. Dat de bandleden onder meer zijn geïnspireerd door het eigenzinnige en geheimzinnige Amerikaanse gezelschap The Residents blijkt onder meer uit de witte pakken waar ze zich in hadden gestoken.
Omdat na het eerste nummer een bassnaar moest worden vervangen, had Miroslav Wanek (gitaar, zang, toetsen) even de tijd om duidelijk te maken dat de band zich niet had verkleed als spermacellen. De associatie met de spermacellenscène uit de film Everything You Always Wanted to Know About Sex * But Were Afraid to Ask van Woody Allen uit 1972 ligt wel heel erg voor de hand. De pakken kunnen de suggestie wekken dat Už Jsme Doma zich na dertig jaar nog steeds in een vruchtbare periode bevindt. De band was ook niet verkleed als baby’s, zoals sommige mensen dachten. De muzikanten vonden hun outfit zelf nog het meest lijken op wielerpakken. De prominente bierbuiken deden echter vermoeden dat er naast musiceren geen tijd is voor rondjes rondom de kerk.
Dankzij fluorescerende lampen straalden de witte pakken blauwig licht uit. De belichting zorgde ervoor dat de gezichten veranderden in zwarte gaten. De bandleden bleven daardoor bijna het hele optreden anonieme verschijningen. Het spookachtige effect paste niet echt bij de opgewekte muziek. De kledij werd verder nauwelijks uitgebuit, terwijl het wit juist uitnodigde om er van alles op te projecteren. Af en toe krioelden kleurige lichtpuntjes over de lichamen van enkele muzikanten, maar daar bleef het verder bij.
Het doek achter de band was zo te zien een uitvergrote tekening van Martin Velíšek, de vaste tekenaar van Už Jsme Doma en onder meer verantwoordelijk voor al hun speelse albumhoezen. De drie kruizen op de heuvel staan voor de drie decennia in het bestaan van de band. Aan het middelste kruis hangt de muziek, herkenbaar aan de noten die via zijn mond als een lange wimpel de lucht in waaien. Links is iemand al hangend driftig songteksten aan het schrijven. Rechts voegt een schilder een blauwe zon aan de hemel toe. Popmuziek is volgens Už Jsme Doma een drie-eenheid waar artwork en design onlosmakelijk deel van uitmaken. Dat uitte zich ook bij de stand met merchandise. Naast albums, singles en T-shirts waren daar onder meer poppen te koop en de laatste exemplaren van de heruitgave van het pop-up boek 11 uit 1996.